انواع خونریزی ها و زخمها

درمان خونریزی مهم‌ترین اقدامی است که باید در حوادث و سوانح انجام داد. اگر یک پنجم خون خود را از دست بدهید، فشارخونتان افت می‌کند و قلب برای انتقال خون به اندام‌های داخلی بدن دچار مشکل می‌شود. این موضوع به بروز وضعیتی به نام «شوک هیپوولمیک» منجر می‌شود که درمان نکردن آن کشنده است. شوک هیپوولمیک یا شوک ناشی از کاهش حجم خون، شایع‌ترین شوکی است که در افراد مصدوم مشاهده می‌شود(انواع خونریزی ها و زخمها).

انواع خونریزی  ها و زخم ها

با توجه به اینکه کدام یک از عروق بدن آسیب دیده باشد، خونریزی به ۳ دسته‌ی خونریزی سرخرگی، سیاهرگی و مویرگی تقسیم می‌شود. خونریزی سرخرگی در عروقی که خون را از قلب به سایر نقاط بدن منتقل می‌کنند و خونریزی سیاهرگی در عروقی که خون را به قلب بازمی‌گردانند، رخ می‌دهد. خونریزی مویرگی در کوچک‌ترین عروق خونی که سرخرگ‌ها را به سیاهرگ‌ها متصل می‌کنند، اتفاق می‌افتد. خونریزی شدید می‌تواند خطرناک باشد. به همین دلیل، این مقاله از سری مقالات دوره آموزش کمک های اولیه در تبریز را به آشنایی با انواع خونریزی اختصاص داده و نکاتی را درباره‌ی کمک‌های اولیه ارائه خواهیم داد.

درمان خونریزی با توجه به نوع عروق آسیب‌دیده

انواع اصلی خونریزی از جهات مختلف با هم تفاوت دارند. خون سرخرگ‌ها با فشار از بدن خارج می‌شود. اما خروج خون سیاهرگ‌ها به‌آرامی و به صورت جریان مداوم و خروج خون مویرگ‌ها به صورت چکه کردن است.خونریزی از سرخرگ‌ها و سیاهرگ‌ها می‌تواند شدید باشد و به همین دلیل باید بلافاصله برای درمان خونریزی اقدام کرد. خونریزی مویرگی که رایج‌ترین نوع خونریزی محسوب می‌شود، خفیف بوده و راحت‌تر کنترل می‌شود.

خونریزی مویرگی

خونریزگی مویرگی که از انواع خونریزی خارجی است، در سطحی است که امدادگر می تواند خیلی راحت آن را برطرف کند. مویرگ ها نزدیک به سطح پوست هستند. هر چند که بیشتر افراد این نوع خونریزی را تجربه کرده اند ولی کنترل آن کار سختی نیست و هر کسی می داند در چنین مواقعی چه باید بکند. این اقدامات می تواند مفید واقع شود:نخست زخم را با آب و صابون شسته و محل را از هر نوع آلودگی پاک کنید. این عمل از بروز عفونت جلوگیری می کند.

با پوشیدن دستکش ، پانسمان را روی محل بریدگی قرار داده و آن را فشار بدهید. معمولا با این کار ریزش خون بند آمده و دیگر نیازی به حضور پزشک و امدادگر نیست.در هر صورت اگر در انواع خونریزی خارجی متوجه شدید، فرد مصدوم با این که خونریزی اش متوقف شده است، اما دچار سرگیجه و تهوع است، حتما به اورژانس پیش بیمارستانی خبر بدهید. زیرا این علائم نشان دهنده وجود یک مشکل جدی است و باید به صورت حرفه ای با آن مواجه شد.

خونریزی سیاهرگی

یکی دیگر از انواع خونریزی خارجی، خونریزی سیاهرگی است. در این نوع خونریزی شدت از دست رفتن خون کمتر است. با این همه اگر سطح از دست رفتن خون زیاد باشد می تواند آسیب زننده باشد.لذا بهترین کار در این زمان، تماس با اورژانس است. تیم اورژانس خصوصی می تواند با وسایل و ابزار پزشکی که در اختیار دارند، در روند بهبود حال بیمار موثر واقع شوند. برای درمان این نوع خونریزی باید محل بریده شده را با گاز و پانسمان تمیز فشار داد تا جلوی ریزش خون گرفته شود. بالانگه داشتن اندام بریده شده بالاتر از قلب نیز کمک کننده خواهد بود.

خونریزی سرخرگی

خونریزی سرخرگی، شدیدترین نوع خونریزی است که معمولا از آسیب‌دیدگی اندام‌ها و عروق خونی ناشی می‌شود. خونی که از سرخرگ‌ها خارج می‌شود، با خون سایر عروق بدن متفاوت است. به‌عنوان مثال، رنگ آن به دلیل داشتن اکسیژن قرمز روشن است. علاوه بر این، با جهش و فشار از بدن خارج می‌شود.

با توجه به اینکه میزان فشارخون در سرخرگ‌ها در مقایسه با سیاهرگ‌ها بیشتر است، پاره شدن سرخرگ‌های بزرگ باعث می‌شود خون قابل‌توجهی از بدن خارج شود. کنترل این نوع خونریزی می‌تواند سخت باشد. چون فشار آن از تپش قلب ناشی شده و به‌راحتی لخته یا متوقف نمی‌شود. راهکارهای زیر می‌توانند به درمان خونریزی سرخرگی کمک کنند؛

• با دستکش لاتکس و گاز استریل روی جراحتی که باعث خونریزی شده، فشار مستقیم وارد کنید. همچنین برای دریافت کمک‌های پزشکی با اورژانس تماس بگیرید.
• در صورت قطع خونریزی، باید روی محل جراحت را با گاز استریل و پانسمان بپوشانید تا فشار روی زخم ادامه پیدا کند. برای اینکه متوجه شوید خونریزی متوقف شده یا خیر، پانسمان را از روی زخم برندارید. بهتر است کمی دست خود را بلند کنید تا ببینید آیا خون نشت می‌کند یا خیر.
• اگر سرخرگ دست یا پا پاره شده است، بالا نگه داشتن این اندام‌ها نسبت به سطح قلب می‌تواند کمک‌کننده باشد.
• اگر تلاشتان برای جلوگیری از خروج خون از بدن بی‌نتیجه بود، از «رگ‌‌بند» یا «تورنیکت» (Tourniquet) در بالای محل خونریزی استفاده کنید.

تفاوت خونریزی خارجی و خونریزی داخلی

خونریزی خارجی زمانی اتفاق می‌افتد که خون از بدن خارج می‌شود. به‌عنوان مثال، می‌توان به خونریزی بینی و خونریزی ناشی از بریدن پوست اشاره کرد. اما اگر خونریزی در داخل بدن رخ دهد، به آن خونریزی داخلی گفته می‌شود. این نوع خونریزی از آسیب اندام‌ها یا قسمت‌های داخلی بدن ناشی می‌شود.مفاصل ران، زانو، آرنج و مچ پا، شایع‎‌ترین نواحی هستند که معمولا خونریزی داخلی در آن‌ها رخ می‌دهد. مغز، عضلات بزرگ، روده یا فضای اطراف ریه‌ها هم ممکن است به این نوع خونریزی دچار شوند.