فوت و فن نسخه خوانی

گزارشات حاکی از آن است که، افرادی که در حرفه ی کمک پرستاری یا نسخه خوانی مشغول به کار هستند بایستی داشتن فوت و فن نسخه خوانی و سواد سلامت را به عنوان یک مؤلفه مهم در ارتباطات بهداشتی، ایمنی محصولات پزشکی و بهداشت دهان و دندان  در نظر بگیرند. سواد سلامت به عنوان میزان توانایی افراد برای به دست آوردن، پردازش و درک اطلاعات اولیه بهداشتی و خدمات مورد نیاز برای اتخاذ تصمیمات بهداشتی مناسب تعریف شده است.

و همچنین یکی از پر درآمد ترین مشاغل در حوزه دارو را می توان نسخه خوانی حرفه ای دانست. همواره نیاز به فردی ماهر و خبره در داروخانه ها که به نسخه خوانی و کار کردن با نرم افزار های داروخانه مسلط باشد، احساس می شود. این افراد کسانی هستند که فوت و فن نسخه خوانی را به خوبی می دانند و می توانند با بالاترین سرعت ممکن در صدد مهیا کردن نسخه های وارده برآیند. اما این مهارت از کجا به دست می آید؟ فوت و فن نسخه خوانی را چگونه می توان فرا گرفت و وارد این حوزه شد؟ در این مطلب شما را با حرفه ای شدن در حوزه نسخه خوانی آشنا می کنیم. هم چنین نکاتی کاربردی در زمینه ورود به بازار کار را نیز متذکر خواهیم شد.

 دوره آموزش نسخه خوانی

دوره نسخه خوانی شامل توانایی درک دستورالعمل های مربوط به داروهای تجویزی، برگه های ملاقات، بروشورهای آموزش پزشکی، دستورالعمل ها و فرم های رضایت پزشک، بلد بودن فوت و فن نسخه خوانی و توانایی مذاکره در مورد سیستم های مراقبت بهداشتی پیچیده است. فوت و فن نسخه خوانی صرفاً شامل توانایی خواندن نسخه نمی باشد. این امر مستلزم گروه پیچیده ای از مهارت های خواندن، گوش دادن، تحلیل و تصمیم گیری و توانایی به کارگیری این مهارت ها در موقعیت های بهداشتی مختلف است.

نسخه خوانی برحسب زمینه و محیط متفاوت است و لزوماً به سال های تحصیل یا توانایی عمومی خواندن نسخه مربوط نمی شود. با حرکت به سمت یک سیستم مراقبت بهداشتی «مصرف ‌محورتر» به عنوان بخشی از تلاش کلی برای بهبود کیفیت مراقبت‌های بهداشتی و کاهش هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی، افراد باید نقش فعال‌ تری در تصمیم‌گیری‌ های مربوط به مراقبت‌ های بهداشتی داشته باشند. برای رسیدن به این هدف، افراد به مهارت های اطلاعاتی سلامت قوی نیاز دارند.

مباحث مهم در فوت و فن نسخه خوانی

تکنسین های داروخانه، به فوت و فن نسخه خوانی به خوبی آشنا هستند. این فوت و فن شامل برخی مباحث مهم است که در ادامه در مورد مهم ترین مباحث آن صحبت خواهیم کرد:

• مباحث داروشناسی

یکی از مهم ترین مباحثی که در فوت و فن نسخه خوانی، آموزش داده می شود، مباحث داروشناسی است. یک تکنسین حرفه ای داروخانه باید با اسامی داروها، شکل های متفاوت داروها، گروه های مختلف دارویی، حروف اختصاری درج شده بر روی آنها، اخلاق در داروخانه و وظیفه تکنسین دارویی آشنا باشد. کسانی که می خواهند در این حوزه موفق عمل کنند باید به این موارد آشنا باشند تا بتوان از آنها به عنوان یک تکنسین حرفه ای یاد کرد.

• رازهای نسخه خوانی

موضوع دیگری که در فوت و فن نسخه خوانی ارائه می گردد، رازها و یا تکنیک های نسخه خوانی است. یک تکنسین حرفه ای باید بتواند نسخه پزشکان متفاوت را به خوبی بخواند و داروهایی که در آن درج شده را در اختیار ارباب رجوع قرار دهد. گاهی اوقات دستخط برخی پزشکان، بسیار بدخط است، اما یک نسخه خوان باید توانایی خواندن این نسخه های ناخوانا را نیز داشته باشد.

• خواندن نسخه آموزشی

خواندن نسخه آموزشی از دیگر مباحث فوت و فن نسخه خوانی است. کسانی که در دوره های آموزشی نسخه خوانی شرکت می کنند، ابتدا با کلیات این حوزه آشنایی پیدا کرده و سپس برای تمرین بیشتر و افزایش تسلط می بایست، نسخه های نمونه را مورد بررسی قرار داده و مطالعه کنند. این روش، زمانی کاربرد دارد که فرد نمی تواند به عنوان یک کارآموز در داروخانه مشغول به کار شده و در حین کار نیز برخی نکات را آموزش ببیند. با گشتن و جستجو در اینترنت می توان برخی نسخه های آموزشی را مشاهده کرد و برای تمرین، از آنها کمک گرفت.

• کار آموزی

از دیگر مباحث مهمی که در یادگیری فوت و فن های نسخه خوانی تاثیر زیادی دارد، کارآموزی است. کارآموزی در داروخانه ها می تواند به آماتورها و تکنسین های غیره حرفه ای کمک کند تا در حین کار، بسیاری نکات ریز و مهمی که جزئی از وظایفشان است را فرا بگیرند. یادگیری اصول اولیه برای کار در داروخانه لازم هست، اما کافی نیست و به همین جهت است که افراد بعد از تمام کردن دوره نسخه خوانی باید مدتی را در یک داروخانه به عنوان یک کارآموز حضور پیدا کنند. افرادی که دقت زیادی داشته باشند می توانند در این شغل موفق عمل کنند و دوره کارآموزی خود را در مدت زمان کوتاهی به پایان ببرند.

مهارت های مورد نیاز برای نسخه خوانی

نسخه خوانان اغلب با اطلاعات پیچیده و تصمیمات درمانی مواجه می شوند. برخی از وظایف خاصی که آنان باید انجام دهند عبارتند از:

• ارزیابی اطلاعات از نظر اعتبار و کیفیت
• تجزیه و تحلیل خطرات و منافع نسبی
• محاسبه دوز
• برای انجام این وظایف، افراد ممکن است به مهارت های زیر نیاز داشته باشند:
• سواد بصری (توانایی درک نمودارها یا سایر اطلاعات بصری)
• تسلط داشتن به کامپیوتر (توانایی کار با کامپیوتر)،
• سواد اطلاعاتی (توانایی به دست آوردن و به کارگیری اطلاعات مربوطه)
• داشتن سواد عددی یا محاسباتی (توانایی محاسبه یا استدلال عددی)

مهارت های زبان شفاهی نیز حائز اهمیت است. بیماران باید نگرانی های سلامتی خود را بیان کنند و علائم خود را به طور دقیق توصیف کنند. آن ها باید سؤالات مربوطه بپرسند، و باید توصیه های پزشکی گفتاری یا دستورالعمل های درمانی را درک کنند.

تعداد دفعات مصرف دارو در نسخه

• d یعنی  daily (روزانه )
• Bd یا BID یعنی (دوبار در روز )
• QID یعنی ( چهار بار در روز )
•  TDS یا TID ( سه بار در روز )
•   h یعنی ( به ساعت )
•   Hs, qpm یعنی ( شبانه )
•   PRN یعنی ( به هنگام نیاز یا به هنگام درد )
•   q6h یعنی ( هر شش ساعت )
•   qod یعنی ( یک روز در میان )

وزن یا عددی دارو در غلظت

میزان وزن یا عددی دارو در غلظت خاص با علامت های زیر مشخص می شود که بعضی مواقع درساخت دارو های ترکیبی به ویژه پوست به کار می رود:

•   g یعنی گرم
•  mg یعنی میلی گرم
• μg میکرو گرم
•  M یعنی مولار
• ml یعنی میلی لیتر

لطفا به این موضوع دقت داشته باشید که زمان مصرف دارو یعنی اینکه دارو با غذا مصرف شود یا نه، بسیار مهم است. و دقت در موضوع ذکر شده در میزان جذب دارو یا عوارض گوارشی ناشی از مصرف دارو ها موثر می باشد. پزشک از اصطلاح   p.c  ( aftermeal ) یعنی بعد از غذا استفاده می کند. نکته: در نسخه پزشکان آمپول (Amp)، قرص (Tab) و شربت (ُSyp) شایع ترین کلمات اختصاری مورد استفاده می باشند.