حسابداری مدیریتی و بهبود عملکرد سازمانی

حسابداری مدیریتی و حسابداری مالی دو رشته مهم در حوزه حسابداری هستند که هر کدام وظایف و نقش‌های مختلفی را ایفا می‌کنند. حسابداری مدیریتی به بررسی و تحلیل اطلاعات مالی و غیرمالی درون سازمان می‌پردازد تا مدیران را در اتخاذ تصمیمات بهینه و کارآمد در مورد مدیریت و کنترل منابع و فرآیندهای سازمانی یاری کند(حسابداری مدیریتی و بهبود عملکرد سازمانی).

این نوع حسابداری برای داشتن دید دقیقی از عملکرد داخلی سازمان استفاده می‌شود و معمولاً با استفاده از ابزارهایی مانند بودجه‌ریزی و تجزیه و تحلیل هزینه‌ها انجام می‌شود. به عنوان مقابل، حسابداری مالی به ثبت، گزارش‌دهی و تفسیر اطلاعات مالی به منظور ارتباط با سرمایه‌گذاران، مدیران خارجی و دیگر اشخاص و نهادها می‌پردازد.

این نوع حسابداری بیشتر به منظور ارزیابی عملکرد مالی سازمان و اطمینان از رضایت مالی سهامداران استفاده می‌شود و تاکید آن بر روی انطباق با استانداردهای حسابداری بین‌المللی (IFRS) یا استانداردهای حسابداری ملی متفاوت است.

به طور خلاصه، حسابداری مدیریتی بیشتر به داخل سازمان تمرکز دارد و در تصمیم‌گیری‌های روزمره کمک می‌کند، در حالی که حسابداری مالی بیشتر به خارج از سازمان و روابط خارجی توجه دارد و برای ارتباط با نهادها و افراد خارجی از آن استفاده می‌شود.

حسابداری مدیریتی چیست؟

حسابداری مدیریتی یک رشته از حسابداری است که بر روی فرآیندها و فعالیت‌های داخلی سازمان تمرکز دارد. هدف اصلی حسابداری مدیریتی، ارائه اطلاعات مالی و غیرمالی دقیق و مفید به مدیران و تصمیم‌گیران درون سازمان است تا آن‌ها را در اتخاذ تصمیمات بهینه و کارآمد در مورد مدیریت و کنترل منابع و فرآیندهای سازمانی یاری کند. این نوع حسابداری به طور معمول شامل استفاده از ابزارها و تکنیک‌های مانند بودجه‌ریزی، تجزیه و تحلیل هزینه‌ها، ارزیابی عملکرد، مدیریت سودآوری و برنامه‌ریزی استراتژیک است(آموزش حسابداری در تبریز).

حسابداری مدیریتی در مواردی می‌تواند به شرکت‌ها کمک کند تا عملکرد خود را بهبود بخشند، هزینه‌ها را کاهش دهند، منابع را بهینه‌سازی کنند، ریسک‌ها را مدیریت کنند، و به طور کلی کارایی و کارآمدی سازمان را افزایش دهند. از طرف دیگر، این نوع حسابداری همچنین به مدیران ارائه اطلاعات لازم برای اتخاذ تصمیمات استراتژیک و روزمره درباره تولید، بازاریابی، توزیع، تحقیق و توسعه و سایر فعالیت‌های سازمانی را فراهم می‌کند.

حسابداری مالی چیست؟

حسابداری مالی نوعی از حسابداری است که بر روی ثبت، گزارش‌دهی و تفسیر اطلاعات مالی یک سازمان تمرکز دارد. هدف اصلی حسابداری مالی، ارائه اطلاعات مالی دقیق و قابل اعتماد به سهامداران، مدیران، بانک‌ها، موسسات مالی، و سایر نهادها و اشخاصی که علاقه‌مند به وضعیت مالی سازمان هستند، است(حسابداری مدیریتی و بهبود عملکرد سازمانی).

در این نوع حسابداری، اطلاعات مالی به وسیله مفاهیم و استانداردهای حسابداری مشخص و استاندارد سازماندهی شده و سپس در گزارش‌های مالی مانند ترازنامه، صورت سود و زیان، و جریان وجوه نقد ارائه می‌شوند. این اطلاعات شامل ارقام مالی مانند سود و زیان، دارایی‌ها، بدهی‌ها، سرمایه و دیگر مؤلفه‌های مالی سازمان است که به صورت دوره‌ای یا سالیانه گزارش می‌شوند.

حسابداری مالی نقش بسیار مهمی در ارتباط با سرمایه‌گذاران و اشخاص خارجی دارد، زیرا اطلاعات مالی ارائه شده توسط این حسابداری به آنها کمک می‌کند تا تصمیمات خود را در مورد سرمایه‌گذاری در سازمان‌ها و یا اعتماد به آنها بهتر بسنجند. به علاوه، حسابداری مالی برای ارتباط با مراجع داخلی و خارجی مانند حکومت، موسسات مالی، و نهادهای نظارتی نیز بسیار مهم است.

4 تفاوت‌ حسابداری مدیریتی و حسابداری مالی چیست؟

تفاوت‌های اصلی بین حسابداری مدیریتی و حسابداری مالی عبارتند از:

1. محتوا و محدوده اطلاعات:

حسابداری مدیریتی: تمرکز اصلی آن بر روی اطلاعات مالی و غیرمالی داخلی سازمان است که برای مدیران داخلی سازمان ارائه می‌شود و در فرآیندهای تصمیم‌گیری مدیریتی و برنامه‌ریزی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

حسابداری مالی: تمرکز اصلی آن بر روی اطلاعات مالی خارجی سازمان است که برای افراد و نهادهای خارجی مانند سرمایه‌گذاران، بانک‌ها، و نهادهای نظارتی ارائه می‌شود و برای اهداف ارزیابی مالی و اتخاذ تصمیمات سرمایه‌گذاری استفاده می‌شود.

2. هدف و استفاده:

حسابداری مدیریتی: هدف آن کمک به مدیران داخلی سازمان در اتخاذ تصمیمات موثر و کارآمد در مورد مدیریت منابع و فرآیندهای سازمان است.

حسابداری مالی: هدف آن ارائه اطلاعات مالی دقیق و قابل اعتماد به اشخاص داخلی و خارجی سازمان است تا آن‌ها بتوانند درک بهتری از وضعیت مالی سازمان پیدا کنند و بر اساس آن تصمیمات خود را بگیرند.

3. زمانبندی گزارش‌دهی:

حسابداری مدیریتی: گزارش‌های حسابداری مدیریتی معمولاً به صورت مداوم و در طول دوره‌های زمانی کوتاه‌تر تهیه می‌شوند تا مدیران را در تصمیم‌گیری‌های روزمره یاری کنند.

حسابداری مالی: گزارش‌های حسابداری مالی معمولاً به صورت سالیانه تهیه و ارائه می‌شوند و به منظور ارزیابی عملکرد سالانه سازمان استفاده می‌شوند.

4. استانداردها و قوانین:

حسابداری مدیریتی: برای حسابداری مدیریتی استانداردها و قوانین ملزم کننده وجود ندارد و سازمان‌ها می‌توانند به تناسب نیازهای خود از ابزارها و روش‌های مختلفی استفاده کنند.

حسابداری مالی: برای حسابداری مالی استفاده از استانداردها و قوانینی مانند استانداردهای حسابداری بین‌المللی (IFRS) یا استانداردهای حسابداری ملی ملزم است و این استانداردها برای ارائه اطلاعات مالی دقیق و قابل مقایسه بین سازمان‌ها لازم است.

این تفاوت‌ها نشان می‌دهد که حسابداری مدیریتی و حسابداری مالی از دیدگاه محتوا، هدف، زمانبندی گزارش‌دهی، و استفاده‌های مختلف، دو رویکرد متفاوتی برای مدیریت و گزارشگری اطلاعات مالی دارند.

حسابداری مدیریت در چه بخش‌هایی کاربرد دارد؟

جواب ساده این سوال همه سازمان است. چراکه داده‌های حسابداری مدیریت در اختیار مدیران ارشد قرار می‌گیرد و آن‌ها با استفاده از آن برای سازمان تصمیم‌گیری می‌کنند. اما مدیران با استفاده از داده‌های حسابداری مدیریت به‌صورت دقیق‌تر برای چه کاری تصمیم‌گیری می‌کنند؟ در ادامه این بخش‌ها را بیشتر بررسی می‌کنیم:

    بودجه و برنامه‌ریزی: داده‌های این مدل حسابداری براساس اطلاعات موجود، هزینه‌ها، فروش، سود و درآمد را پیش‌بینی می‌کند. نتیجه این‌که مدیران براساس این پیش‌بینی بودجه‌بندی و برنامه‌ریزی برای آن را انجام می‌دهند.

    تحلیل و کنترل هزینه: شناسایی هزینه‌ها یکی‌دیگر از کارهایی است که حسابداران مدیریت به دنبال آن هستند. شناسایی هزینه‌ها به مدیران امکان تحلیل آن‌ها را می‌دهد و نتیجه این‌که آن‌ها می‌توانند با استفاده از این داده‌ها هزینه‌های غیرضروری را حذف کنند.

    سنجش عمکلرد: ارزیابی عملکلرد پروژه‌ها، تیم‌ها، بخش‌های سازمان و… نیز به عهده حسابداری مدیریت است. مدیران با استفاده از داده‌های مختلف به ارزیابی واحدهای سازمان و بررسی سودآوری و درآمدزایی آن‌ها می‌پردازند.

    مدیریت ریسک: توصیه‌های حسابداری مدیریت رنگ و بوی استراتژی دارند. به این معنا که از گزارش‌های آن‌ می‌توان برای مدیریت ریسک و پیش‌بینی آینده استفاده کرد(حسابداری مدیریتی و بهبود عملکرد سازمانی).