آشنایی با داروهای OTC

داروهای OTC(over-the-counter) یا بدون نسخه، داروهایی هستند که به‌طور مستقیم و بدون نیاز به نسخه پزشک فروخته می‌شوند. این نوع داروها در مقابل داروهای دارای نسخه (Rx only)، که فقط با تجویز نسخه معتبر به فروش می‌رسند، قرار می‌گیرند(آشنایی با داروهای OTC).‌

در کشورهای مختلف بنا به متغیرهای گوناگون فهرستی از داروهای otc  یا داروهای بدون نسخه در این دسته قرار دارد. این فهرست در هر کشور متفاوت است و معمولا شامل مکمل‌های غذایی، مسکن‌های پر‌کاربرد و بدون عوارض جانبی، ضدحساسیت‌ها و تب‌برها می‌شود. استفاده از دارو‌های بدون نسخه باگذشت زمان بسیار زیاد شده‌است به‌طوری که تا سال 2011 یک سوم جمعیت مسن الایات متحده آمریکا از این دارو‌ها استفاده می‌کردند. اما این آمار در سال 2018 به 81% رسید و این افزایش دلایلی زیادی از قبیل سهولت در استفاده، سرعت در تهیه و ارزان بودن را شامل می‌شود.

نگاهی به خصوصیات داروهای OTC

داروهای تجویز شده برای استفاده یک بیمار خاص در نظر گرفته شده‌اند و هر بیمار از نظر قانونی مجاز است که با داروساز و داروخانه در مورد آن محصول صحبت کند. داروهای بدون نسخه باید مراحل تست و آزمایش را بگذرانند. در ادامه این داروها باید توسط سازمان غذا و داروی آمریکا FDA) ) تایید شوند و از نظر ایمنی و عوارض جانبی، حتی پس از عرضه دارو در بازار، کنترل و مورد بررسی قرار گیرند.

داروهای بدون نسخه برای خرید عموم در دسترس هستند و شما این امکان را دارید که آن‌ها را در قفسه‌های داروخانه و بدون مراجعه به پزشک خریداری کنید. به‌طور کلی داروهای بدون نسخه برای یک فرد خاص در نظر گرفته نشده‌اند.اگرچه بسته به نوع دارو مانند کرم‌ها، قطره‌های چشم یا اسپری بینی، ممکن است که کاربر تنها مصرف کننده دارو باشد؛ البته

شایعترین داروهای OTC

• مسکن ها
• آنتی هیستامین – ضد حساسیت ها
• دکونژستانها – ضد احتقانها
• داروهای ضد سرفه

مسکن ها

این دسته از داروها  برای  برطرف کردن سردرد و تب  یا دردهای عضلانی و استخوانی بکار می روند . البته هرکدام از این داروها  و نحوه کاربرد آنهای متفاوت است  – گروهی از داروها که تحت عنوان داروهای  ضد التهاب غیر استروئیدی  (نام گذاری شده اند شامل آسپیرین  –  ایبوبروفن  – ناپروکسن – باکلوفن  می باشند و گروه دیگر ترکیبات استامینوفن هستند که  هر کدام کاربرد مخصوص به خود دارند .

استامینوفن Acetaminophen

این دارو سبب کاهش درد و تب می شود . ما بطور کامل مکانیسم تاثیر ضد درد استامینوفن را نمی دانیم   اما این مطلب مشخص است که  بر عکس داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی  که در سطح پوست و عضلات و مفاصل و استخوانها تاثیر می گذارند  – استامینوفن  با  مهار حس درد در مغز و نخاع سبب کاهش درد می شود .

آنتی هیستامین ها Antihistamines

آنتی هیستامین ها داروهایی هستند که با مها ر گیرنده های مربوط به خارش – تحرکات بینی  – ترشح خلط  و عطسه سبب کنترل آنها می شوند   – این داروها عموما بعنوان ضد حساسیت در بین مردم شناخته می شوند –  با توجه به شیوع آلرژی در بین مردم  – هر سال آنتی هیستامین ها ی جدیدی ساخته و وارد بازار دارویی کشور ها می شوند که از مهمترین آنها می توان از داروهای زیر نام برد :

دیفن هیدرامین  –  کلرفنیرامین  –  کلماستین  – هیدروکسی زین – پرومتازین – لوراتادین –  زادتین  – سیتیریزین – کتوتیفن    – پیریلامین مالئات و …

دکونژستانها ( ضد احتقانها ) Decongestants

دکونژستانها داروهایی هستند که باعث تنگی رگهای مخاط بینی شده و سبب فروکش کردن التهاب و ورم و احتقان  در این ناحیه می شوند از داروهای  ضد احتقان  بدون نسخه  می توان ازپزودو افدرین و فنیل افرین نام برد. که فنیل افرین در بازار دارویی ایران درترکیب قرص آنتی هیستامین دکونژستان وجود دارد .

داروهای سرفه Cough Medicines

داروهایی که برای سرفه تجویز می شود دو دسته هستند : یکی  داروهای ضد سرفه Antitussives و دیگری اکسپکتورانت ها   –  داروهای ضد سرفه  سبب مهار رفلکس سرفه می شوند که از جمله آنها می توان از دکسترومتورفان و کلوبوتینول نام برد .  گروه دیگر این داروها اکسپکتورانت ها هستند که سبب رقیق شدن خلط شده وبدین وسیله باعث می شوند که با هر بار سرفه مجاری تنفسی از خلط و ترشح پاک شود. که در این گروه گایافنزین قرار دارد که هم بصورت مجزا و هم درترکیب اکسپکتورانت ساده و کدئین وجود دارداین کار از نظر بهداشتی هم توصیه می‌شود و بهتر است که استفاده از این دارو‌ها به‌صورت شخصی باشد.

تفاوت میان داروهای OTC و داروهای Rx

داروهایOTC) ) هم‌مانند داروی‌های  Rxتوسط FDA کنترل می‌شوند اما فرایند ارزیابی به همان اندازه دقیق و اصولی نیست. تولیدکنندگان موظفند داروهای خود را بر اساس فرمول خاصی تهیه کنند و از قوانین FDA در زمینه دوز و غیره پیروی کنند.

اگرچه داروهای OTC بدون مشورت با پزشک معالج یا داروساز در دسترس هستند، اما بیمار باید آگاه باشد که استفاده از این داروها بی‌خطر نیست. برخی از داروهای بدون نسخه قابلیت بروز تداخل با داروهای تجویزی یا عوارض جانبی بیشتر را دارند. به همین دلیل توصیه می‌شود هنگام خرید چنین داروهایی، در مورد داروهای مصرفی از داروخانه مشورت بگیرید و دستورالعمل دوز مصرفی را رعایت کنید.برای آشنایی با انواع داروهای otc  و Rx  و خواص انواع داروها میتوانید در دوره تکنسین داروخانه در تبریز شرکت کنید.

فواید استفاده از داروهای otc

شاید مهم‌ترین جنبه مثبت داروهای OTC راحتی و دسترسی سریع به آن‌ها باشد. به این معنی که برای هر بیماری جزئی و کوچک لزوماً نیازی به قرار ملاقات با پزشک نخواهید داشت و به سادگی می‌توانید به کشوی داروی خود بروید و از رفتن به دکتر و تلف کردن وقت خود جلوگیری کنید.

این مزایا باعث افزایش کیفیت و بازده فعالیت متخصصان و پزشکان شده‌است و درنتیجه مراقبت‌های بهداشتی برای بیمارانی که نیاز به توجه بیشتری دارند افزایش می‌یابد. یکی دیگر از ویژگی‌های مثبت داروهای بدون نسخه، صرفه‌جویی در هزینه برای بیماران و مراکز درمانی است. آمار نشان می‌دهد که در دراز مدت مردم و حتی شرکت‌های داروسازی از این شرایط سود بسیاری کسب کرده‌اند؛ یک حالت به اصطلاح برد برد.